Niet om te lezen

Onlangs bevond ik my in een Gezelschap van zo my dacht kundige lieden. Wył ieder van hun op het zeerst snoefde over de fraayheid van zyn Boeken. De Heer Z. had al zyn Boeken in fransche Banden fraay geconditioneert.  Zyn Binder woonde te Parys. De Heer W. had een verzameling van Comedien zo fraay van Echte drukken , dat hy wilde 100 Ducaaten aan de weergaa verzien . De Heer C. had een Compleete verzameling van Poëtische Werken, en Romans, alle onafgesneede en in halve Engelsche Banden gebonden, ô Jongetje het is zo netjes , doch ik wil ook wel weeten dat ze my Gelt kosten, daarop viel hem de Heer D. in de reeden zeggende van Comedien of Romans heb ik 'er geen dan de vermaakelyke Avanturier, verder vind ik geen smaak in die Vodden, maar hebben de Heeren vermaak om myn liefhebbery eens te zien, ik heb al het Beste der Natuurkundige Werken, zo in ’t Fransch , Engels als Nederduitsch en zo ik meen alle welgeconditioneert, want ik wel bekennen dat ik, gaarne een mooije band zie, en dit kan ik de Heeren verzeekeren, gy zult onder myn Boeken 'er geen één vinden dat afgesneeden is niet alleen; maar zelfs geen één, waar van de blaaden opengesneeden zyn, uitgenoomen de Mirandor, daar leest myn Vrouw Zondaags nu en dan in. Onder het uitspreeken deezer laatste woorden, was het my niet mooglyk te blyven zitten, wilde ik door een uitschaterende lach de Heer D. niet schaamrood, doen worden, waarop ik my in een daar neven zynde Kamer begaf, om myn long wat lucht te geeven. In 't vervolg hoorde ik dat de Heer F. aan zyn Ed. vroeg wat nut hy van de Boeken had, als de blaaden noch niet waaren opgesneeden, dat dezelve dan onbruikbaar waaren, dat kan wel zeide de Heer ik ben wel een Liefhebber van een Fraaije Bibliotheek, maar kan geen smaak in 't leezen vinden, daarom heb ik volgens raad van myn Boekverkooper, my van al myn Boeken afgemaakt die af- of opengesneede waaren. Te eerder ben ik hier toe overgegaan, om dat ik hem ken als een kundig Man, als een Man van een goede smaak, en hy my verzeekerde dat zo 'er maar een was, die, de koste wou doen, om zo een nieuwe Bibliotheek aanteleggen, in 't kort al de liefhebbers van Boeken hem zoude navolgen; en dat het ’er al zo meede geleegen was, dat hy voor zyn meeste klanten geen een Nieuwboek meer mocht opensnyden.

Verzameling van ernstige en boertige heekel-schriften (Amsterdam, J. Kok, 1772) p 39-40

Charlatan Bibliothequaire

In de Examinator (Amsterdam, Hendrik Strik, 1719; citaten  p 497-500) hekelt Willem van Ranouw de ‘Charlatan Bibliothequaire’. De heer Pseudo-Polyhistor nodigt een gezelschap uit om ‘zyne weêrgalooze Bibliotheecq’ te komen bezien.

Ik heb my nooit vrolyker gevonden, als doen ik my zelven in het midden van zulk een heerlyke vergadering van Boeken en voortreffelyke geleerde werken zag staan, maar ook nimmer meerder chagrin gevoelt, als zo dra ik bemerkte, dat de Eigenaar van de zelve, te weten Pseudo-polyhistor, zelfs de onkundigste en ongeleertste Man des werelds was; want toen deze Man aan ons een détail van zyn weêrgalooze Boeken-schat zoude doen, hoorden wy niet anders, als, welk Boek uitverkocht was, en welke werken van tyd tot tyd duurder stonden te worden; op welke Auctien de zelve van zyn Voorouders, Vader, of door hem zelfs gekogt waren, voor wat prys, wie tegens hem wel 't meest opboodt, van wat plaatzen en by wat gelegentheid hy verscheide oude en raare Manuscripten hadde weeten te krygen, welke Boeken hy bezat, daar noch Aantekeningen op de kanten geschreven stonden met de eige handen van Lipsius, Gruterus, Salmasius, Scaliger, Budæus, Stephanus, Casaubonus en andere groote Mannen; welk een menigte raare, zwarte of verboode Boeken hy bezat; en dat hy alle de beste drukken hadde van Aldus, de beste van Stephanus, Vascosanus, Colinæus, Morellus, Elzevier omtrent het jaar 1630. Gryphius, Wechel, Plantyn, enz.

De Zaal, daar deze Boeken op stonden, was zeer heerlyk, en als een Kerk zo ruim gebouwt, de Boek-kassen prachtig verciert, en alle gemaakt van gewortelt hout met ebben-houte lysten. De banden der Boeken waren alle in rood turksch leer en vergult op snee. [Pseudo-polyhistor] Wel, myne Heeren […], wat dunkt U van myne Boeken, en van de ordre, in dewelke ik dezelve heb doen stellen? Wy vinden alles uitstekend, antwoorde Observator, maar wy oordeelen, dat zy te mooy zyn, om dagelyks gebruikt te worden; dat is wel waarachtig, antwoorde onzen Charlatan Bibliothequaire, en daarom draag ik daar ook zorg voor; wel hoe, zoude ik zo veel onkosten doen, en dan myn schoone boeken verslonzen? Ik heb de eer, dat Vorsten, Prinssen, Graven, en de Geleertste lieden van andere landen, dewelke hier door reizen, dagelyks myn Bibliotheecq frequenteren; en zoude ik dan, gelyk ik by zommige letter-wurmen tot myn groot verdriet en leetwezen zomtyds in haar Boek-kamers ontmoete, alles overhoop en haveloos laten leggen? O neen Myne Heeren dat komt in my niet, ik ben daar veel te wys toe!